Hemijske reakcije 1

Kvantitativno značenje simbola i formula

Oznaku elementa nazivamo hemijski znak ili simbol. Kombinacijom oznaka za elemente (atome) dobijamo oznake za jedinjenja (molekule) - hemijske formule.

Za svaki hemijski element imamo jednu oznaku - hemijski smibol ili hemijski znak. Hemijski znak ne označava samo vrstu elementa, već ima i kvantitativno značenje, tj. označava i jedan atom i jedan mol atoma elementa. Ako želimo da označimo više atoma nekog elementa, ispred njegovog znaka stavljamo odgovarajući arapski broj - koeficijent (2N - dva atoma azota). Dok simbolom označavamo samo jednu vrstu atoma, tj. jedan jedini atom, hemijskom formulom oznaavamo skup istih ili različitih vrsta atoma koji su sjedinjeni u molekulu odgovarajućeg elementa ili jedinjenja.

Molekulske formule elemenata se pišu tako, što se sa donje desne strane hemijskg znaka elementa stavi broj - indeks, koji pokazuje koliko se atoma tog elementa nalazi vezano u molekulu (N₂, P₄). Da bismo napisali molekulsku formulu jedinjenja moramo znati koliko atoma svakog pojedinačnog elementa ulazi u sastav njegovog molekula.

Hemijske reakcije kao proces raskidanja jednih i stvaranja novih veza među atomima, prikazujemo hemijskim jednačinama.

Supstance koje ulaze u reakciju pišu se sa leve strane hemijske jednačine i nazivaju se reaktanti, a one koje nastaju - proizvodi, pišu se sa desne strane hemijske jednačine.

Uobičajeno je da se strelicom označava smer u kom se vrši reakcija. Jednačine hemijskih reakcija su zasnovane na zakonu održanja mase.

Hemijski zakoni

Zakon održanja mase (Lavoazjev zakon): ukupna masa pre i posle reakcije ostaje neporomenjena.

Zakon stalnih masenih odnosa (Prustov zakon): Elementi se međusobno jedine u stalnim masenim odnosima, pa je zbog toga sastav hemijskog jedinjenja stalan, bez obzira na način na koji  je ono dobijeno.

Zakon višestrukih masenih odnosa (Daltonov zakon): Ako dva elementa grade međusobom dva ili više jedinjenja, onda različite mase jednog elektrona koje se spajaju istom masom drugog elektrona stoje međusobno u odnosu masenih celih brojeva.

Zakon stalnih zapreminskih odnosa kod gasova (Gel-Lisakov zakon): Pri istim fizičkim uslovima zapremine gasova koji međusobno reaguju, kao i zapremine gasova proizvoda reakcije stoje u odnosu prostih celih brojeva.

Zakon hemijskog spajanja po zapreminama (Avogadrov zakon): U jednakim zapreminama različitih gasova (pri istim uslovima) nalazi se jednak broj  molekula.

Zakon o dejstvu aktivnih masa (Guldberg i Vage): Brzina hemijske reakcije upravo je proporcionalna proizvodu koncentracija reagujućih supstanci pri konstantnoj temperaturi.